Kim są uchodźcy
Zgodnie z Konwencją Genewską z 1951 roku, uchodźcą jest osoba, która „na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem i nie może lub nie chce z powodu tych obaw, korzystać z ochrony tego państwa”. O skali zjawiska można się dowiedzieć m.in. z corocznych raportów Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR). Jeden z nich (z 2018 roku) wskazuje, że migracje spowodowane koniecznością ucieczki wielkich mas ludności z miejsc ogarniętych wojną, prześladowaniami, klęskami żywiołowymi czy ubóstwem stanowią dziś jedno z największych wyzwań cywilizacyjnych i bolączek ludzkości. Rekordowy pod tym względem był rok 2017, w którym swój dom zmuszonych zostało opuścić ponad 68 milionów osób na całym świecie (około połowy z tej liczby to dzieci).
W naszej szerokości geograficznej o uchodźcach myślimy przede wszystkim w kontekście wielkiego kryzysu migracyjnego, który wybuchł w roku 2015 i był spowodowany wojną w Syrii i niepokojami na Bliskim Wschodzie. Stał się on dużym problem dla rządów państw Unii Europejskiej, które musiały podjąć działania dotyczące programów ich alokacji w poszczególnych krajach Europy. Jednak na świecie, oprócz Europy i Bilskiego Wschodu, jest wiele miejsc, które doświadczają zjawiska przymusowej imigracji. W Afryce są to przede wszystkim Demokratyczna Republika Konga, ogarnięty konfliktem zbrojnym Sudan Południowy oraz Somalia. W Azji Południowo-Wschodniej – Birma, z której muzułmańska mniejszość Rohindża ucieka masowo do Bangladeszu. Do państw posiadających na swoim terytorium największą liczbę tzw. uchodźców wewnętrznych, czyli osób zmuszonych opuścić swoje miejsce zamieszkania, jednocześnie pozostając w kraju, są Syria, Kolumbia, Demokratyczna Republika Konga, i Afganistan. Osobną grupę zajmują nieposiadający swojego niepodległego państwa Palestyńczycy, stanowiący jedną piątą ogółu uchodźców i będący pod kuratelą osobnej agendy ONZ: Agendy Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA).
Niewiele rządów decyduje przyjmować się większą liczbę migrujących przymusowo cudzoziemców. Do wyjątków należy Turcja, która na mocy umowy z Unią Europejską i z jej pomocą finansową daje schronienie 3,5-milionowej grupie uchodźców. Państwem z kolei przyjmującym najwięcej przymusowych migrantów w stosunku do liczby mieszkańców jest Liban.
Ciężki los uchodźców i niebezpieczeństwa, jakie czyhają na nich w drodze do lepszej przyszłości sprawiają, że jest to grupa ludzi wymagająca szczególnej opieki społeczności międzynarodowej.