Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy
W 14 dniu stycznia 2018 roku, a więc w drugą niedzielę po święcie Objawienia Pańskiego, już po raz 104 miał miejsce w Kościele katolickim Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy. Jest on według Papieskiej Rady ds. duszpasterstwa migrantów pomyślany jako „okazja dla pobudzenia wspólnot chrześcijańskich do odpowiedzialności wobec braci migrantów oraz do obowiązku współdziałania w rozwiązywaniu ich różnorakich problemów”.
Podczas ustanowionego w 1914 roku przez Piusa X dnia w kościołach w Polsce i na świecie przygotowany jest specjalny program, którego główną część stanowi orędzie Ojca Świętego. W roku 2018 miało ono wymowny tytuł Przyjmować, chronić, promować i integrować imigrantów i uchodźców. Papież Franciszek deklaruje w nim potrzebę kompleksowej pomocy uchodźcom we wszystkich częściach świata, przede wszystkim przez cztery zaproponowane w tytule działania: ich przyjmowanie przez rządy państw i lokalne wspólnoty, ochronę i zapewnienie im bezpieczeństwa, promowanie wspólnoty między przybyszami a resztą społeczeństwa oraz integrację pomiędzy oboma grupami społecznymi.
Oprócz znaczącego i bogatego w humanistyczną treść przesłania papieskiego, przed Światowym Dniem Migranta i Uchodźcy powstała inicjatywa, by tego dnia w polskich kościołach odprawiana była msza według Mszału Rzymskiego – „Msza św. za uchodźców i wygnańców”. To swoista odpowiedź na apel Franciszka wygłoszony jeszcze w lipcu 2016 roku na Wawelu podczas jego spotkania z Episkopatem Polski. Papież nawoływał wówczas do otwarcia serc na krzywdy i potrzeby migrantów oraz sprawowania w ich intencji modlitwy, m.in. poprzez jednogodzinną adorację Najświętszego Sakramentu każdego tygodnia. Inicjatywę ogólnopolskiej mszy za uchodźców sprawowanej według specjalnego formularza serdecznie przyjęli w 2018 roku wszyscy biskupi diecezjalni w kraju.
Papieskiemu orędziu oraz mszy za uchodźców w polskich kościołach towarzyszyło także wydanie Dwudziestu punktów działalności pastoralnej na rzecz migrantów i uchodźców wydanej przez Stolicę Apostolską. Zawierają one wskazówki dotyczące konieczności poszanowania praw wszystkich przemieszczających się przymusowo ludzi oraz zapewnienia im należytej ochrony i wsparcia.
Uchodźcą nazywamy osobę, która zmuszona jest do opuszczenia własnego kraju ze względu na konflikty zbrojne, prześladowania lub sytuację polityczną. Los takich osób niewątpliwie jest bardzo ciężki. Nie bez powodu Kościół poświęca obecnie tak wiele miejsca kwestiom migracji i uchodźstwa. Według raportu Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) w wyjątkowo dramatycznym 2017 roku na świecie było 68 milionów osób zmuszonych opuścić swe miejsce zamieszkania ze względu na konflikty zbrojne, ubóstwo, sytuację polityczną, prześladowania i klęski żywiołowe. Wśród nacji dotkniętych omawianym problemem dominują m.in. mieszkańcy Syrii, Palestyny, Demokratycznej Republiki Konga, Sudanu Południowego, Somalii, Birmy czy Wenezueli. Wszystkie te regiony są z różnych powodów na tyle trudne do życia i codziennego bezpiecznego funkcjonowania, że pochodząca z nich ludność jest zmuszona do poszukiwania swego lepszego miejsca na ziemi. Droga do tego celu jest jednak trudna, uciążliwa i niebezpieczna. Uchodźcy na całym świecie lądują masowo w specjalnych tymczasowych obozach, które często na bardzo długi czas stają się ich zastępczym domem. Inni z nich decydują się na, niekiedy karkołomną, drogę do bezpieczniejszych miejsc świata, np. Europy Zachodniej, która w okresie kryzysu migracyjnego po 2015 roku stała się wymarzonym celem migrantów z Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Na kontynent europejski większość z nich trafia poprzez trzy szlaki śródziemnomorskie (zachodni z Maroka, centralny z Libii i wschodni z Turcji), szlak bałkański oraz szlak wschodnioeuropejski.
W Polsce najwięcej osób, które starają się o przyznanie statusu uchodźcy, pochodzi z terytorium Federacji Rosyjskiej (Czeczeni, Dagestańczycy, Ingusze), Ukrainy, Syrii, a także Gruzji i Armenii. Większość z nich nie decyduje się jednak pozostać w naszym kraju na dłużej i postanawia kierować się dalej na Zachód.
Zarówno w obozach dla uchodźców, jak i w drodze, podczas której wielu uciekinierów ginie lub jest krzywdzonych przez przemytników ludzi, los przymusowych migrantów jest bardzo ciężki. Nad jego polepszeniem pracuje wiele organizacji o charakterze charytatywnym i pomocowym. Czołową z nich jest Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców będący częścią ONZ. Również w Polsce działają instytucje zajmujące się problemami uchodźców i wspierające ich w kraju oraz poza jego granicami. Do najważniejszych z nich należą m.in. Urząd do Spraw Cudzoziemców (organ państwowy), Caritas Polska, Polska Akcja Humanitarna, Polska Misja Medyczna czy polska filia Lekarzy bez Granic.
Od 2019 roku Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy wraz z mszą za uchodźców i migrantów odbywa się w drugą niedzielę września.